Ở tuổi 77, khi nhiều người chọn an nhàn bên con cháu, ông Hồ Duy Thiện – nguyên Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Tuyên Hóa (cũ) – Tỉnh Quảng Trị, cựu sinh viên Trường Đại học Thủy lợi – vẫn miệt mài đọc, viết và nghiên cứu như những ngày còn đương chức. Hơn 17 năm sau khi nghỉ hưu, ông đã để lại dấu ấn không chỉ bằng các công trình sách, báo, sử ký, mà còn bởi tinh thần học tập suốt đời, minh chứng sinh động cho lời dạy của Bác Hồ: “Học không bao giờ cùng.”
Từ giảng đường Thủy lợi đến chiến trường khốc liệt
Sinh năm 1948 tại xã Tuyên Bình, tuổi thơ của ông gắn với những năm tháng chiến tranh đầy thiếu thốn. Năm 1970, khi đang học năm thứ 5 tại Trường Đại học Thủy lợi, ông đã tình nguyện khoác áo lính, rời giảng đường để bước vào chiến trường ác liệt. Ông trực tiếp tham gia những trận đánh lịch sử: 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị (1972), Chiến dịch Mùa Xuân 1975 giải phóng Thừa Thiên Huế, Phan Rang, và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Ông Hồ Duy Thiện say mê đọc sách, duy trì thói quen học tập suốt đời
Những ký ức ấy, tưởng như đã lùi xa, nhưng sau này lại trở thành mạch nguồn cảm hứng để ông viết nên “Ký ức người lính” hay “Một thời để nhớ” – những trang sách không chỉ kể chuyện đời ông, mà còn tái hiện cả một giai đoạn lịch sử oanh liệt của dân tộc.
Hành trình mới sau khi gác lại công vụ
Rời quân ngũ, năm 1988 ông trở về công tác tại địa phương, trải qua nhiều cương vị lãnh đạo cho đến khi nghỉ hưu năm 2008. Người ta tưởng rằng ông sẽ khép lại quãng đời tất bật để sống yên ả. Nhưng với ông, “nghỉ hưu” chỉ là khởi đầu cho một hành trình mới – hành trình của chữ nghĩa và tri thức.
Điều đặc biệt là khi bắt đầu cầm bút, ông hoàn toàn chưa biết sử dụng máy tính. Thế nhưng, bằng sự kiên trì vốn có, ông tự mua máy về, mày mò từng bước. Chỉ sau một tháng, ông đã gõ được văn bản; vài tháng sau, thành thạo hơn, ông viết đều đặn mỗi ngày. Ông kể, cảm giác ấy như vừa mở thêm một cánh cửa tri thức mới, đưa ông bước vào một thế giới rộng lớn hơn.
Gìn giữ lịch sử, lan tỏa tinh thần học tập
Trong căn phòng nhỏ của mình, bàn viết của ông lúc nào cũng chất đầy sách, tài liệu và những cuốn sổ ghi chép. Ông thường nói: “Muốn viết hay thì phải đọc nhiều.” Cứ mỗi chuyến đi công tác hay du lịch, ông lại tìm mua thêm sách, mở rộng tri thức để rồi lặng lẽ ghi chép vào cuốn sổ tay luôn mang theo. Dần dần, ông tích lũy được một kho tư liệu đồ sộ, với hơn một ngàn cuốn sách cùng hàng ngàn trang ghi chép.
Điều khiến nhiều người cảm phục là ông không viết cho riêng mình. Từ 11 tập lịch sử Đảng bộ xã, 4 tập lịch sử các cơ quan địa phương, đến bộ sách 11 tập “Tuyên Hóa, quê hương, con người” hay ba cuốn sách in tại các nhà xuất bản lớn, tất cả đều được ông dồn tâm huyết để lưu giữ ký ức quê hương, trao lại cho thế hệ mai sau. Mỗi trang sách của ông giống như một nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại, để lịch sử không bị lãng quên, để con cháu mai này còn biết trân trọng và tự hào.
Bí thư Đảng ủy xã Đồng Lê, ông Bùi Thanh Chuyên, chia sẻ: “Ông Thiện luôn tỉ mỉ, thận trọng trong từng chi tiết. Nhờ vậy, những cuốn sử địa phương vừa khoa học, vừa chân thực, là hành trang quý cho các thế hệ đi sau.”
Ông Hồ Duy Thiện (bên trái) giới thiệu tủ sách “Tuyên Hóa, quê hương, con người” và các tập lịch sử địa phương do ông biên soạn
Tấm gương sáng cho phong trào học tập suốt đời
Những nỗ lực không ngừng nghỉ đã mang đến cho ông nhiều phần thưởng: Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh, giấy khen của huyện, nhiều giải thưởng viết và gần đây nhất là học bổng “Học không bao giờ cùng” do Hội Khuyến học Việt Nam trao tặng. Đó không chỉ là sự ghi nhận cho riêng ông, mà còn là thông điệp gửi tới cộng đồng: học tập không có tuổi, và tri thức luôn là hành trang quý giá nhất của con người.
Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Trần Xuân Vinh nhận xét: “Ông Hồ Duy Thiện là một điển hình về phong trào học tập suốt đời. Không chỉ học cho mình, ông còn góp phần lan tỏa tinh thần học tập trong cộng đồng, để lại tác động tích cực cho xã hội.”
Câu chuyện về cựu sinh viên Thủy lợi Hồ Duy Thiện là minh chứng rằng, học tập không dừng lại ở tuổi trẻ, càng không kết thúc khi nghỉ hưu. Trái lại, đó là hành trình dài rộng, giúp con người tìm thấy niềm vui, giá trị và ý nghĩa trong từng ngày sống. Trong thời đại bùng nổ thông tin hôm nay, lời dạy của Bác Hồ “Học không bao giờ cùng” càng vang vọng, và hành trình bền bỉ của ông chính là tấm gương sáng để mỗi chúng ta soi vào và tiếp bước.
Bình Dương Biên tập
